در سایه سار ایمان(۶)

ثمره ایمان

نوشته : فرزان خاموشی

ایمان درخت مبارکی است که محصول و ثمر مفید و باارزشی را به بار می آورد، ثمر این درخت چیزی نیست جز عمل صالحی که شخص مؤمن آن را انجام می دهد وعمل صالحی که متصل به ایمان نباشد، عملی بی روح است که در نزد خدا هیچ ارزشی نداشته، و مورد قبول خداوند قرار نمی گیرد.

خداوند در قرآن آن ایمانی که به واسطه اش اعمال پذیرفته شده را این چنین معرفی می فرمایند.

[إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ ثُمَّ لَمۡ يَرۡتَابُواْ وَجَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ] (‏مؤمنان (واقعی) تنها کسانیند که به خدا و پیغمبرش ایمان آورده‌اند، سپس هرگز شک و تردیدی به خود راه نداده‌اند، و با مال و جان خویش در راه خدا به تلاش ایستاده‌اند و به جهاد برخاسته‌اند. آنان (بلی آنان، در ایمان خود) درست و راستگویند)آیه ۱۵ سوره حجرات
در این آیه مشاهد می کنیم که ایمان راستین مقبول درگاه احدیت، آن اعتقادی است که هیچ تردیدی به آن راه ندارد و آن عملی است که در جهاد با مال و نفس در راه خدا تجلی می یابد. پس ایمان شامل اعتقاد و عمل می گردد.

بر اساس این تعریفی که از ایمان شد، می توان انسانها رو به سه گروه تقسیم کرد:

گروه اول:
کسانی اعمالی را انجام می دهند اما هیچ زیر بنایی اعتقادی و ایمان بر آن استوار نیست چنین اشخاصی اعمالشان مورد قبول خداوند قرار نمی گیرد. خداوند در آیاتی به این موضوع اشاره فرموده است از جمله این آیات :

[مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَثَلِ رِيحٖ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتۡ حَرۡثَ قَوۡمٖ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَأَهۡلَكَتۡهُۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِنۡ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ] (‏مَثَل آنچه کافران در این جهان (در راه خوشگذرانی و جاه‌طلبی و کسب قدرت و شهرت، و حتّی آنچه که در راه خیرات و حسنات) بذل و بخشش می‌کنند، همانند سرمای سختی است که به کشتزار قومی اصابت کند که (با کفر و معاصی) بر خود ستم کرده‌اند، و آن را نابود سازد. و خداوند (با هدر دادن اعمال‌شان) بر آنان ستم ننموده است و بلکه خودشان (با ارتکاب پلشتی‌ها و زشتی‌ها) به خویشتن ستم روا می‌دارند.‏)سوره آل عمران آیه ۱۱۷

[مَّثَلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡۖ أَعۡمَٰلُهُمۡ كَرَمَادٍ ٱشۡتَدَّتۡ بِهِ ٱلرِّيحُ فِي يَوۡمٍ عَاصِفٖۖ لَّا يَقۡدِرُونَ مِمَّا كَسَبُواْ عَلَىٰ شَيۡءٖۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلضَّلَٰلُ ٱلۡبَعِيدُ ](‏حال و وضع اعمال کسانی که به پروردگار خود ایمان ندارند، همچون حال و وضع خاکستری است که در یک روز طوفانی، باد به تندی بر آن وزد (و آن را در هوا پخش و پراکنده کند و چیزی از آن برجای نگذارد. چنین کافرانی هم در روز قیامت) به چیزی از آنچه در دنیا (از اعمال نیک) انجام داده‌اند دست نمی‌یابند. (چرا که گِردباد کفر بر خاکستر اعمال‌شان وزیده است و آن را به غارت برده است) این (تلاش و کوشش بیراهه و بی‌بهره) گمراهی سختی، (و حاصل سرگردانی و سرگشتگی شگفتی) است.‏)سوره ابراهیم آیه ۱۸
گروه دوم:

کسانی که اعتقاد و باور و ایمان دارند، اما عملی بر آن باوری که دارند مترتب نمی شود، این مجموعه به مانند درختی بدون ثمر هستند. همانطور که عمل بدون ایمان مورد قبول خداوند قرار نمی گیرد، ایمانی که به دنبال آن عمل نباشد نیز ارزشی ندارد.
گروه سوم:

کسانی که هم ایمان و باور دارند و هم به دنبال آن ایمان دارای اعمالی صالح می باشند.

خداوند در قرآن در بیش از ۷۰ آیه هر جا صحبت از ایمان کرده حتی به عمل تنها اکتفا نکرده و بلکه عمل صالح راخواسته است و عمل صالح ثمره مبارک ایمان است.

این عمل صالح یکی از کلمات جامع قرآنی است که همه کارهایی را که وضع دنیا و دین، وضع فرد و جامعه، و زندگی روحانی و مادی را باهم بهبود بخشد، را شامل می گردد. لذا ایمان راستین تنها عبارت از یک ادراک ذهنی یا تصدیق قلبی بدون تأثیر عملی در زندگی نیست.
انسان مؤمن در پی مجاهدتهایی که در راستای تربیت نفسش انجام می دهد، طاعات و عبادت برای او محبوب شده و در مقابل از هر چه گناه و نافرمانی خداوند است فرار می کند. و هر گاه ثمره ایمان که عمل صالح باشد به بار نشست، انسان مؤمن با انجام هر عمل صالحی خوشحال و شاد می شود و در مقابل از گناه بدش می آید و انجام گناه او را ناراحت می کند. آنچنان که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند. (‌إذا سرتك حسنتك و ساءتك سيئتك فأنت مؤمن ) هر گاه از انجام خوبی و نیکی خوشحال و از  انجام بدی و گناه ناراحت شوی؛ تو مؤمن هستی.
خداوند به ما ایمان همراه با عمل عنایت بفرماید. الهی آمین