چه کسی سود می برد ؟

نوشته: مجدی الهلالی
ترجمه: فاطمه شمسی

این نامه را برای خودم و برای برادران و خواهران مسلمانم می نویسم.

این نامه را می نویسم چرا که در نفس خود احوال نگران کننده ای دیده ام….

گاهی می بینم این نفس بسیار مشتاق است بعضی کارها را انجام دهد و گاهی می بینم کارهایی که شاید برایش سودمندتر است را انجام نمی دهد…پس نسبت به احوال این نفس دچار سردرگمی شدم و به سوی قرآن شتافتم تا به دنبال راه حل این مشکل بگردم… چرا که قرآن هیچ مشکل تربیتی را رها نمی کند مگر این که به خوبی آن را تشخیص می دهد و داروی شفا بخش آن را ذکر می نماید… پس دیدم قرآن مشکل مرا نیز رها نکرده…

دیدم قرآن اقرار می کند و تکرار می نماید اولین کسی که سود می برد وقتی عملی را انجام می دهم خود من هستم نه کس دیگری و همچنین بزرگترین کسی که زیان می بیند وقتی عملی را انجام نمی دهم باز خود من هستم.
(فمن اهتدى فلنفسه و من ضل فإنما يضل عليها)[الزمر:۴۱]..
هر كس هدايت پذيرد ، به نفع خود او است ، و هر كس گمراه گردد ، به زيان خود، سرگردان و ويلان شود.
(أفمن يلقى في النار خير أمن يأتي آمناً يوم القيامة اعملوا ما شئتم..) [فصلت:۴۰]
آيا كسي كه به آتش دوزخ انداخته مي‌شود بهتر است يا كسي كه ( در سايه ايمان ) در نهايت امن و امان ، روز قيامت ( به عرصه محشر ) مي‌آيد ؟ هر كاري كه مي‌خواهيد بكنيد..

قرآن به من یادآوری نمود خداوند پاک و منزه و بلند مرتبه از من و تمام عبادت ها و اعمال نیکم بی نیاز است و نه طاعات من نفعی به او می رساند و نه معصیت هایم زیانی برایش دارد…
(إن تكفروا فإن لله مافي السموات و مافي الأرض و كان الله غنياً حميداً . و لله مافي السموات و مافي الأرض و كفى بالله وكيلاً . إن يشأ يذهبكم أيها الناس و يأت بآخرين و كان الله على ذلك قديراً)[النساء:۱۳۱-۱۳۳]

و اگر ( نافرماني كرديد و ) كفر ورزيديد ( زياني به خدا نمي‌رسانيد . چرا ) كه آنچه در آسمانها و زمين است از آن او است و بي‌نياز ( از عبادت بندگان و ) شايسته ستايش است .‏ و آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن خدا است ، و خدا براي نگهباني و نگهداري ( آنها ) كافي است . اي مردمان ! اگر خدا بخواهد شما را از ميان مي‌برد و مي‌ميراند و افراد ديگري را به ميان مي‌آورد ( و به جاي شما مي‌نشاند ) ، و او بر اين كار بس توانا است .‏

همچنین چیزی که توجه مرا جلب نمود این حقیقت بزرگ است که قرآن در جاهای مختلفی آن را اقرار می کند… اینکه بین خدا و هیچ کدام از بندگانش نسب و قرابتی وجود ندارد مگر کسی که طاعت و تقوایش بیشتر است….در واقع اولیای او همان پرهیزگارانند….و کرامت یک شخص (نزد خدا) بستگی به میزان استقامتش دارد و اگر می خواهد کرامتش باقی بماند باید استقامتش نیز باقی بماند..
(و ألو استقاموا على الطريقة لأسقيناهم ماء غدقاً.لنفتنهم فيه..)[الجن:۱۶-۱۷]

‏اگر آدميان و پريان بر راستاي راه ( يكتاپرستي و فرمانبرداري از اوامر و نواهي الهي ) ماندگار بمانند ، آب زياد ( و نعمت فراوان ) بهره ايشان مي‌گردانيم .‏ هدف اين است كه ما آنان را با اين نعمت فراوان بيازمائيم..

قران را باز قرائت کردم و به فضل خداوند توجه ام به آیاتی که بر این حقیقت تاکید می نمایند زیاد شد پس احساسات من تحریک گشت و به کمک خداوند عزم نمودم این احساسات را به شکل یک نامه به تصویر بکشانم و خودم را مخاطب قرار دهم و عنوان را این چنین بنویسم که: چه کسی سود می برد؟
در این باب باز چنین برای خود نوشتم:

ای نفس من! هوشیار باش و از غفلت خود بیدار شو و تلاش کن حسناتی را که در زندگی از دست داده ای دوباره به دست آوری، چون این خود تو هستی که سرنوشت و سرانجام کارت را رقم میزنی.

اگر من درستکار شوم تنها تو از آن سود می بری نه کس دیگری و اگر من گمراه شوم تنها تو زیان می بینی…. تلاش من، عبادات من و انفاق من به سود خود توست.
اگر ببینم که در طاعت و پیروی نمودن از پروردگارم تنبلی کرده ام و از دیگران عقب افتاده ام و برادران و دوستان از من پیشی گرفته اند، هیچ کس را جز تو ملامت نخواهم کرد…. و در مقابل: اگر تلاش و کوشش کردی حق نداری بر خداوند یا بر کس دیگری منت بگذاری… می دانی چرا؟

چون خوبی تو به صلاح خود توست.

آفتاب هرگز از حرکت باز نمی ایستد تا تو خود را برسانی.

بدان ای نفس هیچ کس منتظر من نمی ماند اگر بهانه هایم زیاد شوند و تردیدهایم به طول انجامند…. روز و شب مثل همیشه پشت سر هم خواهند آمد و آنگاه خواهم دانست که من بسیار ضرر کرده ام و در حق تو ستم بزرگی رواداشته ام چون تو را از به دست آوردن خیر بزرگی که می توانست با کمک خدا به راحتی به دست آید محروم نموده ام.

پس ای نفسِ اماره به بدیِ من!

من به خدا از شر تو پناه خواهم برد و تلاش خواهم نمود تا همیشه چیزهایی را به تو یادآوری نمایم که تو را از آن آرزوهای باطلت بترساند و همیشه با این حقیقت قرآنی با تو رو به رو خواهم شد که:
{إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا} [الإسراء: ۷]
اگر نيكي كنيد به خودتان نيكي مي‌كنيد و اگر بدي كنيد به خودتان بدي مي‌كنيد .

هر گاه ای نفس بخواهی وارد یکی از دروازه های نیکوکاری شوی و مالی را انفاق کنی اما نیتت از انفاق مال فخرفروشی باشد این فرموده خداوند بلند مرتبه را به تو یادآوری می نمایم که:
{وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ} [البقرة: ۲۷۲]
و هر چيز نيك و بايسته ای كه ميبخشيد براي خودتان است ( و سود آن عائد خودتان ميگردد ).
و هرگاه به من اصرار ورزی که مالت را نگاه دار و در راه خدا انفاق نکن در برابر تو مقاومت می کنم و به تو یادآوری می نمایم که اگر مالم را نگاه دارم زیان خواهم دید و این فرموده خداوند بلند مرتبه را دلیل خود قرار می دهم که:
{وَمَنْ يَبْخَلْ فَإِنَّمَا يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِيُّ وَأَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ وَإِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ} [محمد: ۳۸]
هر كس هم بخل بورزد ، در حق خود بخل مي‌ورزد ( و زيان آن متوجه خودش مي‌گردد ) . زيرا خدا بي‌نياز است و شما نيازمنديد . اگر شما روي برتابيد، مردمان ديگري را جايگزين شما خواهد نمود كه هرگز همسان شما نخواهند بود ..
و اگر ببینم می خواهی در حق کسی ظلمی روا داری یا نیرنگی در حق او اجرا کنی با این جمله ای که در قرآن آمده تو را می ترسانم که:
{وَلَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ} [فاطر: ۴۳]
و حیله های زشت جز دامنگیر حیله گران نمی گردد.
و این فرموده پروردگارت را به تو یادآوری می نمایم که:
{يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَى أَنْفُسِكُمْ} [يونس: ۲۳]
اي مردم ! ظلم و ستمي كه مرتكب مي‌شويد ، وبال و زيان آن متوجّه خود شما مي‌شود.
[۰۹:۴۳، ۱۵/۶/۲۰۱۷] دائمی: فخر فروشی و تکبر با انجام طاعت

با کمک خداوند پس از اینکه طاعاتت را ای نفس انجام دادی از تو مراقبت خواهم کرد و اگر ببینم دچار تکبر و فخر فروشی شده ای و با نقطه نظر خودت بین خودت و کسانی که کوتاهی ورزیده اند مقایسه انجام می دهی پس خیلی محکم جواب تو را خواهم داد. من با این فرموده های خداوند بلند مرتبه جواب تو را خواهم داد که:
{مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَيْهَا ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ} [الجاثية: ۱۵]
هر كس كه كار نيك بكند ، به سود خود او است ، و هر كس كار بد بكند به زيان خود او است ، سپس همه شما به سوي پروردگارتان بازمي‌گرديد.

{وَمَنْ تَزَكَّى فَإِنَّمَا يَتَزَكَّى لِنَفْسِهِ} [فاطر: ۱۸]
هر كس پاكي پيشه كند ( و خويشتن را از كثافات معاصي پاكيزه دارد ) پاكي او براي خودش است و (خود از آن سود مي‌برد)

و اگر ببینم به خاطر کار و تلاشت در راه خدا بر خداوند منت می گذازی این آیه را برای تو تلاوت خواهم نمود:
{وَمَنْ جَاهَدَ فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ} [العنكبوت: ۶]
كسي كه تلاش و كوششي كند ، در حقيقت براي خود تلاش و كوشش كرده است ( و سود آن عائد خودش مي‌گردد ) . چرا كه خدا بي‌نياز از جهانيان ( و طاعت و عبادت ايشان )است

و اگر ببینم زیادی تلاش و کوشش خود را برای پیدا کردن حقیقتی از حقایق ایمان یادآوری می نمایی این فرموده خداوند با شکوه را به یاد تو می آورم:
{مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا} [الإسراء: ۱۵]..
هر كس ( به راه حق ) هدايت يابد ، راهيابيَش به سود خودش است ، و هركس ( از راه حق ) گمراه شود ، گمراهيَش به زيان خودش است

و اگر ببینم برای تلاوت و تدبر قرآن سستی می کنی پس جواب من به تو قاطع و محکم خواهد بود:
{قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا} [الأنعام: ۱۰۴]
بيگمان دلائل روشني و حجّتهاي مبرهني از سوي پروردگارتان ( در قرآن ) برايتان آمده است . پس هر كه ( از آنها سود جويد و در پرتو آنها حق را ) ببيند ( سود آن ) براي خودش بوده ، و هركه كور شود به زيان خود كار مي‌كند.

و وقتی که ببینم ای نفس نعمت ها به تو روی آورده اند تلاش می نمایم تا ضرورت شکر کردن را به تو یاداوری نمایم:
{وَمَنْ شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ} [النمل: ۴۰]
هر كس كه سپاسگزاري كند تنها به سود خويش سپاسگزاري مي‌كند ، و هر كس كه ناسپاسي كند ، پروردگار من بي‌نياز صاحب كرم است

پیش از آلوده شدن به گناه:

وقتی که ببینم ای نفس، تلاش می نمایی تا مرا در گناه بیندازی به کمک خدا کوشش می کنم تا به تو یادآوری نمایم این گونه به من زیان بزرگی خواهی رسانید
{وَمَنْ يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَى نَفْسِهِ} [النساء: ۱۱۱]،
هر كه گناهي بكند ، تنها آن را به زيان خود مي‌كند

{قُلْ إِنْ ضَلَلْتُ فَإِنَّمَا أَضِلُّ عَلَى نَفْسِي} [سبأ: ۵۰]
بگو اگر من گمراه شده باشم ، به زيان خود گمراه شده‌ام.

و همیشه این فرموده خداوند عزیز و باشکوه را به تو یادآوری می نمایم که بر زبان پیامبرش موسی جاری ساخت وقتی که دید بنی اسرائیل سرکشی می نمایند و از راه عبودیت خدا منحرف گشته اند:
{إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ} [إبراهيم: ۸]
اگر شما و همه كساني كه در زمين هستيد كافر شويد و ناسپاس گرديد ، به خدا زياني نمي‌رسد ، چرا كه خداوند بي‌نياز ستوده است.

و با این فرموده خداوند بلند مرتبه با تو مقابله خواهم کرد که می فرماید:
{وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا} [آل عمران: ۱۴۴]
و هركس به عقب بازگردد ( و ايمان را رها كرده و كفر را برگزيند ) هرگز كوچكترين زياني به خدا نمی رساند .‏

من تمام این چیزها را به تو ای نفس می گویم و مطمئنم که هیچ کدام از آن ها را نمی توانم انجام دهم مگر با کمک و توفیق خداوند…. پس ای پروردگارم کمکم کن.

وصل اللهم على سيدنا محمد وعلى آله وصحبه وسلم.