نکاتی برای شاد زیستن(همه چیز به تقدیر خداوند است)

غم مخور؛ همه چیز به تقدیر و قضای الهی بستگی دارد

هر چیزی طبق تقدیر و قضای الهی انجام می‌شود. این، باور مسلمانان و پیروان پیامبر هدایت است؛ آنها بر این باورند که هیچ چیزی در جهان هستی جز با علم و اجازه و تقدیر الهی اتفاق نمی‌افتد. ﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِيٓ أَنفُسِكُمۡ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مِّن قَبۡلِ أَن نَّبۡرَأَهَآۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٞ ٢٢﴾ [الحدید: ۲۲] «هیچ بلایی به زمین و خودتان نمی‌رسد مگر آنکه قبل از آمدن، در کتابی ثبت شده است؛ بی‌گمان این کار، برای خداوند آسان است».

﴿إِنَّا كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ ٤٩﴾ [القمر: ۴۹] «ما، هر چیزی را به اندازه آفریده‌ایم».

﴿وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ ١٥٥﴾ [البقرة: ۱۵۵] «و شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و کم و کاستی در اموال و جانها و ثمرات می‌آزماییم و بردباران را مژده بده».

در حدیث آمده است: «کار مؤمن چه زیبا و شگفت انگیز است! کار او، همه‌اش، به خیر اوست و کسی جز مؤمن این حالت را ندارد؛ اگر خوشی به او دست دهد، شکر می‌گزارد، پس به خیر اوست و اگر زیانی به او برسد، بردباری می‌نماید و این، به خیر او می‌باشد».

در حدیث صحیح آمده است که پیامبر فرمود: «هرگاه چیزی درخواست نمودی، از خدا بخواه و هرگاه کمک خواستی از خدا کمک بخواه و بدان که اگر تمام امت، گرد هم بیایند تا به تو سودی برسانند، هیچ فایده‌ای به تو نخواهد رساند مگر آنچه خداوند برای تو مقرر کرده و نوشته است؛ و اگر همه جمع شوند تا زیانی به تو برسانند، زیانی به تو نخواهند رساند، مگر آنچه خداوند، برای تو مقرر نموده است؛ قلم‌ها، برداشته شده و کاغذها، خشکیده اند».

همچنین در حدیث صحیح آمده است که: بدان آنچه به تو رسیده، چنان نبوده که از تو خطا کند و به تو نرسد؛ آنچه به تو نرسیده نیز چنان نبوده که به تو برسد».

در حدیث صحیح آمده که پیامبر  می‌فرماید: «ای ابوهریره! به آنچه که تو خواهی یافت (و با آن مواجه خواهی شد)، قلم رفته است».

در حدیث صحیح آمده که پیامبر  می‌فرماید: «برای آنچه به تو فایده می‌رساند، بکوش و از خداوند کمک بخواه و ناتوان مباش و نگو: اگر چنین می‌کردم، چنان می‌شد و بلکه بگو: خداوند مقدر نموده و خداوند، هر چه بخواهد، انجام می‌دهد».

در حدیث صحیح آمده که پیامبر  می‌فرماید: «خداوند، برای بنده هیچ چیزی را مقدر نمی‌نماید مگر آنکه به خیر اوست».

از شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در مورد گناه پرسیدند که آیا گناه به خیر بنده است؟ گفت: آری، به شرط آنکه بنده، پشیمان شود و توبه نماید و طلب آمرزش کند و شکسته گردد.

﴿وَعَسَىٰٓ أَن تَكۡرَهُواْ شَيۡ‍ٔٗا وَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَعَسَىٰٓ أَن تُحِبُّواْ شَيۡ‍ٔٗا وَهُوَ شَرّٞ لَّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ ٢١٦﴾ [البقرة: ۲۱۶] «و شاید چیزی را ناپسند بدانید و حال آنکه به خیر شماست و شاید چیزی را دوست بدارید و حال آنکه به ضرر شماست. و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید».

هي المقادیـر فلمني أو فـذر         تجري المقادیر علی غرز الإبر

«این، تقدیر الهی است؛ پس خواهی مرا سرزنش کن یا مرا واگذار که تقدیر به هر صورت، انجام شدنی است».

غم مخور و منتظر بر طرف شدن رنج و اندوه باش

در حدیثی به روایت ترمذی، آمده است: «بهترین عبادت، انتظار برطرف شدن رنج و مشکل است».

﴿أَلَيۡسَ ٱلصُّبۡحُ بِقَرِيبٖ ٨١﴾ [هود: ۸۱] «آیا صبح نزدیک نیست»؟

طلوع سپیده دم برای رنجدیدگان آشکار می‌شود و صبح امید و فرج از راه می‌رسد و تاریکی غم و اندوه را برطرف می‌سازد؛ به صبح و سپیده دم بنگر و منتظر باش تا خداوند مشکل گشا، گره از مشکلت بگشاید.

عربها می‌گویند: «وقتی ریسمان، سخت و سفت شود، پاره خواهد شد». یعنی وقتی کارها، بحرانی و بغرنج شدند، منتظر برطرف شدن رنج و مشکل و رهایی از بحران باش. خداوند متعال می‌فرمايد: ﴿وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يُكَفِّرۡ عَنۡهُ سَيِّ‍َٔاتِهِۦ وَيُعۡظِمۡ لَهُۥٓ أَجۡرًا ٥﴾ [الطلاق: ۵] «هر کس از خداوند بهراسد و تقوای الهی پیشه نماید، خداوند کارش را آسان می‌گرداند».

عربها می‌گویند:

الغمرات ثم ینجلینّه                           ثم یذهبن ولا یجنّه

«سختی‌ها، برطرف می‌شوند و می‌روند و او را دیوانه نمی‌کنند».

در حدیث صحیح آمده است: «من، نزد گمان بنده ام هستم؛ پس هر گمانی که می‌خواهد، در باره ام داشته باشد».

﴿حَتَّىٰٓ إِذَا ٱسۡتَيۡ‍َٔسَ ٱلرُّسُلُ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ كُذِبُواْ جَآءَهُمۡ نَصۡرُنَا فَنُجِّيَ مَن نَّشَآءُۖ﴾ [یوسف:۱۱۰] «تا آنکه پیامبران، ناامید گردیدند و گمان بردند که آنها دروغگو قرار داده شدند، بدانگاه یاری ما به سراغ آنها آمد و آنگاه هرکس را که بخواهیم، نجات می‌دهیم».

﴿إِنَّ مَعَ ٱلۡعُسۡرِ يُسۡرٗا ٦﴾ [النشرح: ۶] «به همراه سختی آسانی است».

برخی از مفسرین گفته‌اند: یک سختی، بر دو آسانی چیره نخواهد گشت. بعضی هم این گفته را حدیث دانسته‌اند.

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿لَعَلَّ ٱللَّهَ يُحۡدِثُ بَعۡدَ ذَٰلِكَ أَمۡرٗا ١﴾ [الطلاق: ۱] «شاید خداوند بعد از آن کاری تازه ایجاد نماید».

﴿أَلَآ إِنَّ نَصۡرَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ ٢١٤﴾ [البقرة: ۲۱۴] «آگاه باشید! همانا یاری خداوند نزدیک است».

﴿إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٥٦﴾ [الأعراف: ۵۶] «بی‌گمان رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است».

در حدیث صحیح آمده است: «بدان که پیروزی به همراه شکیبایی است و به دنبال اندوه و مشکل، راه حل و برون رفت خواهد آمد».

شاعر می‌گوید:

إذا تضایق أمر فانتظر فرجا                         فأقرب الأمر أدناه إلی الفرج

«هرگاه کاری، سخت و دشوار گشت، منتظر راه حل و بر طرف شدن مشکل باش؛ چون نزدیکترین چیز به راه حل و رهایی، دشوار شدن مشکل است».

شاعری دیگر می‌گوید:

وإني حبست النفس بعد ابن عنبس                       وقـد لج مـن مـاء العیـون لـجوج

«بعد از ابن عبس خودم را نگاه داشتم؛ در حالی که امواج خروشان آب چشمه‌ها سر بلند کرده بود.

لیـفرح صب أو لـیستـاء حـاسد                    ولـلـشر بـعد النـازلات فـروج

«تا دلباخته‌ای شادمان شود یا کینه‌توزی ناراحت گردد؛ و مصیبت‌ها بعد از اینکه می‌آیند، برطرف خواهند شد».

دیگری می‌گوید:

سهــرت أعین ونامت عیـون                          في شؤون تکـون أو لا تکون

«خواب از برخی چشم‌ها پریده و چشم‌هایی هستند که پلک روی هم نهاده و در خواب فرو رفته‌اند؛ این بی‌خوابی، در مورد چیزهایی است که پیش می‌آید یا پیش نمی‌آید».

فــدع الهـم ما استطعت فحمـ                  ـــلانـك الهـمــوم جنــون

«تا آنجا که می‌توانی ناراحتی و اندوه را رها کن؛ چون بر دوش کشیدن ناراحتی‌ها، دیوانگی است».

إن ربا کفاك ما کان بالأمسـ                           ـس سیکفیك في غد ما یکون

«بی‌گمان پروردگاری که تو را در برابر مشکلات دیروز حفاظت کرد، در باربر اتفاقات فردا نیز تو را حفاظت می‌کند».

دیگری می‌گوید:

دع المقادیر تجري في أعنتها                    ولا تنامـن إلا خـالی البـال

«بگذار مقدرات در محل خود جاری شوند و آسوده خاطر بخواب».

ما بین غمضة عین وانتباهتها                       یغیر الله من حال إلـی حـال

«در یک چشم به هم زدن، خداوند، دنیا را از یک حالت به حالتی دیگر تغییر می‌دهد».

نکته

غم مخور؛ چون ثروتی که اندوخته‌ای و کاخ‌های مجلل و باغ‌های سرسبزت، با وجود غم و اندوه وناامیدی نه تنها برایت سبب شادمانی نخواهند بود، بلکه به حسرت و غم و اندوهت خواهند افزود.

غم مخور؛ زیرا اگر غم و اندوه را در دلت جای دهی و چشم خود را بسترش بگردانی و اعضایت را برای آن پهن کنی و با پوست خود آن را بپوشانی، داروهای گیاهی و شیمیایی و نسخه‌های پزشکان، تو را خوشبخت و راحت نخواهد کرد.

وقتی توانایی دعا کردن داری و می‌دانی که چگونه می‌توان خود را به آستان خداوند انداخت و نیز می‌توانی بسیار زیبا به درگاه پادشاه پادشاهان، اظهار درماندگی نمایی، غم مخور. وقتی پاس اخیر شب را در اختیار داری و از لحظه مالیدن پیشانی‌ها در سجده، بهره مندی، غم مخور و اندوهگین مباش.

غم مخور؛ چرا که خداوند، زمین و آنچه را که در آنست، برای تو آفریده است. باغ‌های پرگل و زیبا را که هر نوع درختی در آن یافت می‌شود، برای تو آفریده و درختان خرما را که دارای خوشه‌های روی هم انباشته و ردیف هستند، برای تو خلق نموده است. غم مخور که آفرینش ستارگان درخشان و جنگل‌ها و رودخانه‌ها، برای توست! اما تو غم می‌خوری و اندوهگین می‌شوی؟!

غم مخور؛ تو آب گوارا و زلال می‌نوشی، هوای آزاد استنشاق می‌نمایی، با تندرستی روی پاهایت راه می‌روی و در شب‌ها با امنیت به خوابی آرام فرو می‌روی.

غم مخور و به کثرت از خداوند آمرزش بخواه؛ بی‌گمان پروردگارت آمرزنده است. ﴿فَقُلۡتُ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ إِنَّهُۥ كَانَ غَفَّارٗا ١٠ يُرۡسِلِ ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡكُم مِّدۡرَارٗا ١١ وَيُمۡدِدۡكُم بِأَمۡوَٰلٖ وَبَنِينَ وَيَجۡعَل لَّكُمۡ جَنَّٰتٖ وَيَجۡعَل لَّكُمۡ أَنۡهَٰرٗا ١٢﴾ [النوح: ۱۰- ۱۲] «گفتم: از پروردگانتان طلب آمرزش کنید؛ بی‌گمان او، بس آمرزنده است. آسمان را بر شما می‌باراند و شما را با اموال و فرزندان یاری می‌دهد و برایتان باغ‌هایی پدید می‌آورد و رودبارهایی قرار می‌دهد».

زیاد طلب آمرزش کن تا به موفقیت دست یابی و آسوده خاطر گردی و روزیِ حلال و فرزندان شایسته داشته باشی. ﴿وَأَنِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُمَتِّعۡكُم مَّتَٰعًا حَسَنًا إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَيُؤۡتِ كُلَّ ذِي فَضۡلٖ فَضۡلَهُ﴾ [هود: ۳] «و اینکه از پروردگارتان طلب آمرزش نمایید و سپس به سوی او باز گردید؛ آنگاه به شما کالای نیک خواهد داد و تا مدتی شما را بهره مند می‌کند و به هر صاحب فضلی، فضل و لطف خویش را می‌دهد».

در حدیث آمده است: «هر کس، زیاد استغفار نماید، خداوند هر مشکل و اندوه او را رفع می‌نماید و به او راه برون رفتی از هر بحران و تنگنایی می‌نماید».

سید الاستغفار را بیشتر بخوان؛ این دعا در بخاری آمده است: «اللهمّ أنت ربي لا إله إلا أنت، خلقتنی وأنا عبدك وأنا علی عهدك ووعدك ما استطعت أعوذ بك من شر ما صنعت، أبوءلك بنعمتك عليّ وأبوء بذنبي فاغفرلي، فانه لا یغفر الذنوب إلا أنت». «بارخدایا!تو، پروردگار من هستی؛ هیچ معبودی به حقی جز تو نیست. مرا آفریده‌ای و من بنده تو هستم و من، تا آنجا که بتوانم بر پیمان و وعده ات پایبندم؛ از شر آنچه کرده‌ام، به تو پناه می‌برم. با نعمت‌هایی که به من داده‌ای، به تو روی می‌آورم و با گناهانم به سوی تو می‌آیم؛ پس مرا بیامرز، چون هیچکس جز تو گناهان را نمی‌آمرزد».

ادامه دارد…

برگرفته از کتاب : غم مخور

مؤلف:عائض القرنی

مترجم: محمدگل گمشادزهی